Sperm Kalitesi

Sperm kalitesi, erkeklerin menisinde normalde mililitrede 15 milyonun üzerinde yer alan sağlıklı ya da sağlıksız olan hücreleri ifade eder. Günümüzde pek çok birey anne baba olmak istemektedir. Fakat bazı durumlarda, yaşanabilen kısırlık ve yumurtlama problemleri gebe kalmanın önüne geçmektedir. Sperm kalitesi de bu durumların başında gelmektedir. Erkeklerdeki spermin miktarı ve kalitesinin düşük olması, bebek sahibi olmak isteyen çiftlerin bu isteğinin önüne geçmektedir. Çiftler ise bu konuda farklı çözümler arayabilmektedir. Menide her mililitrede 15 milyonun üzerinde sperm bulunmaktadır. Bu spermlerden %4 ve daha fazlasının Kruger kriterlerine göre normal yapıda olması gebelik için gereklidir. Normal bir sperm yapısının ise oval baş ve uzun kuyrukları bulunmaktadır. Bu yapı ise spermin rahim içinde ileriye doğru gitmesine yardımcı olur. Normal bir spermin yapısı ve miktarı fazla ise üretkenlik artacaktır. Erkeğin spermlerinin %40 veya daha fazlası hareketli ise bu durumda normal olarak kabul edilmektedir. 

Spermin en kaliteli olduğu zaman ise sağlıklı yaşayan gençlik çağlarıdır. Erkeklerde, genellikle 50 yaşı geçtikten sonra, anormaliler ve buna bağlı sperm düşüklükleri sık görülmektedir. Sperm kalitesi düşüklüğü, kötü alışkanlıklar, iyi beslenememe, uygunsuz beslenme ve stres gibi nedenlere bağlı olarak gerçekleşir. 

Sperm Kalitesini Artırmak 

Sperm kalitesini artırmak için belli noktalara dikkat etmek gerekir. Erkeklerin bu aşamada yaşam şeklini değiştirmesi de önemli bir detaydır. Genel olarak, beslenme, cinsel hayat ve gündelik yaşamda belli konulara dikkat edilmesi gerekmektedir. Sperm kalitesini artırmak için aşağıdaki durumlara dikkat edilmelidir: 

• Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklardan Korunmak: cinsellik yoluyla bulaşabilen birçok hastalık vardır. Hem erkek hem de kadınlar için kısırlığa nedenler olan klamidya ve gonore gibi enfeksiyonlar, cinsel yolla bulaşabilmektedir. Bu nedenle, erkeğin kendini korumak için cinsel partner sayısını azaltması gerekir. Aynı zamanda, ilişkiye kondom ile girmesi de uygun olacaktır. 
• Sağlıklı Beslenmek: erkekler, sperm kalitelerini artırmak amacıyla antioksidan içeren sebze ve meyveler tüketmelidir. Bu beslenme şekli sperm kalitesini artırmak için iyileştirici olacaktır. 
• Kilo Kontrolü Yapmak: Erkeklerin ideal kilosunu korumaları, sperm kalitesi üzerinde etkilidir. Obezitenin sperm sayısını etkilediği araştırmalar ile kanıtlanmıştır. Bunun yanı sıra, obezitenin sperm hareketlerini azalttığı da görülmüştür. 
• Stresten Uzak Durmak: stres, cinsel fonksiyonları azalttığı gibi sperm üretimini de olumsuz yönde etkiler. Çünkü stresli olmak gerekli hormonları olumsuz şekilde etkilemektedir. 
• Düzenli Egzersiz Yapmak: Günlük ve düzenli olarak hareket etmek fiziksel olarak bireylere zindelik verir. Hareketli bir yaşam tarzı ise sperm kalitesini olumlu yönde etkiler. 

Sperm Kalitesini Artıran Yiyecekler 

Erkekler, çiftleriyle birlikte sağlıklı bir gebelik sürecine girmek için kalitesi düşük olan spermlerin kalitesini artırmaları gerekir. Beslenme, sperm kalitesinin yükselmesi açısından son derece önemli bir detaydır. Bu nedenle, sperm kalitesini artıran yiyecekler mutlaka tüketilmelidir. Op. Dr. Müstecep Kavrut’un da önermiş olduğu yiyecekler ile beslenerek sperm kalitesine artırmaya katkıda bulunabilirsiniz. Bu yönde tüketebileceğiniz yiyecekleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: 

• Bitter Çikolata: içerdiği anti oksidan sayesinde, sperm sayısı ve kalitesini arttırdığı bilinir.  Aynı zamanda, içinde aminoasit bulunduran bitter çikolata, meni hacmini artırır. 
• Muz: Muz, bol miktarda A, C ve B1 vitaminleri içermektedir. Spermin verimliliği ve sağlığını olumlu yönde etkileyen muzun enzim açısından da zengin olduğunu söyleyebiliriz. 
• Keçiboynuzu: Bol miktarda çinko içeren keçiboynuzu, antioksidan özelliğinden dolayı kansere karşı koruyucu ve sperm üretimini artırır. 
• Ispanak: yeşil yapraklı sebzeler arasında yer alan ıspanak, folik asit yönünden zengindir. Erkeklerde folik asit düzeyinin düşüklüğü sperm sağlığını bozmaktadır. Bu nedenle, spermlerin yumurtaya ulaşması adına ıspanak tüketiminin artırılması gerekir. 
• Ceviz: Yüksek omega 3 yağ asitleri içeren ceviz, erkeklerdeki testis ve kan akışı hızını artırır. Bu durum ise sperm üretimini destekleyecektir. 
• Balık: Uskumru, somon ve hamsi gibi balık türleri, Omega 3 içerdiği için sperm sağlığını olumlu yönde etkiler. 
• Sarımsak: Sarımsak, bol miktarda selenyum ve B6 vitamini içermektedir. Yeterli şekilde sperm üretiminin sağlanması için sık sık sarımsak tüketilmesi gerekir. 
• Nar: Doğurganlığı simgeleyen Nar, kadın üreme sağlığını olumlu yönde etkilerken, sperm kalitesini de artırmaktadır. 
• Yumurta: Yumurtada yer alan aminoasitlerden dolayı, sperm üretimi kısa sürede artacaktır. 
• Kırmızı Et: Kırmızı ette de aminoasitler vardır. Aminoasitler ise hormonal düzenin oturmasına yardımcı olur. Ancak kırmızı et tüketiminde ölçülü olmakta da fayda vardır. 

Sperm Kalitesini Artırmak İçin Nelerden Kaçınılmalıdır?

Spermlerin kaliteli olması, gebe olma şansını artıracağı için birtakım faktörlere dikkat edilmesi gerekir. Erkeklerin sperm kalitesini artırmaları için bazı durumlardan da kaçınmaları gerekir. Öncelikle testislerin çok sıcak bir ortamda kalmaması gerekir. Yüksek sıcaklık sperm üretimini engelleyen bir durumdur. Aynı zamanda, çok sıkı çamaşırlar giymek ve sürekli dizüstü bilgisayarı kucakta tutmak da kaçınılması gereken durumlar arasındadır. Sperm kalitesini artırmak için sigara, alkol ve uyuşturucu gibi maddelerden de uzak durulması gerekir. Bu maddeleri tüketen erkeklerde düşük sperm sayısı gözlemlenir. Sperm hareketlerinin azalması ve şekilsiz olması da madde kullanımıyla ilişkilendirilen bir durumdur. 

Erkeklerin cinsel ilişki sırasında kayganlaştırıcı gibi ürünlerden de uzak durmaları gerekir. Bunun yanı sıra, kişisel yağlar, cilt losyonları, jeller ve benzeri ürünler de sperm hareketlerini azaltacaktır. Erkeklerin kullanacağı trisiklik antidepresanlar ve anti androjenler de sperm sağlığını olumsuz yönde etkiler. Sperm kalitesini yüksek tutmak için anabolik steroidler ve vücut geliştirici ilaçlardan da uzak durulmalıdır. Kemoterapi ve kanser için radyasyon tedavileri de sperm kalitesini düşürür. Kaliteli spermlere sahip olmak için pestsitlerin toksinlerine de dikkat etmelisiniz. Kurşun ve diğer toksinler, spermlerin miktarını ve kalitesini etkileyecektir. 

Sperm Kalitesi Kaç Günde Artar?

Sperm kalitesi yapılacak olan belli durumlara bağlı olarak artış gösterecektir. Erkeklerin sperm kalitesinin artma süresi hakkında net bir şey söylemek için test yaptırılması gerekir. Düzenli beslenmek, spor yapmak ve çok sıcaktan kaçınmak gibi durumlar, spermlerin hareketi ve sayısını artırır. Ancak bu durum yine de kişiden kişiye değişkenlik gösterecektir. Hastane ortamında erkekten alınan meni hacmi, genellikle 2 ila 6 ml aralığında olması beklenir. Bu değerden az olan meniler, sperm azlığını ifade eder. Dolayısıyla ilgili problemin kaynağı yapılan test sonucunda görülecektir. 6 milimetrenin üzerinde olan semen örnekleri ise sıvının fazlalığını ancak sperm miktarının azlığını ifade eder. Sperm kalitesi kaç günde artar? Sperm kalitesini artırmak için dikkat edilmesi ve kaçınılması gereken noktalara yoğunlaşırsanız, kısa sürede sperm sağlığını artırmış olursunuz. Ancak bu durum için net bir süre söylenmesi pek de mümkün olmayacaktır. 

Sperm İleri Hareket Düşüklüğü Nedir? 

Sperm hareket düşüklüğü, sperm kalitesiyle ilgili bir durumdur. Spermlerin sınırlı hareket kabiliyetlerinden kaynaklı, yumurtaya doğru hareket etmekte zorlanması sperm ileri hareket düşüklüğü olarak adlandırılır. Düşük sperm sayısı oligospermi olan çoğu erkeğin spermindeki hareketlilik düşük çıkmaktadır. Bu durum ise oligoastenospermi olarak adlandırılır. Bazı erkeklerdeki sperm yoğunluğu normal olsa bile hareketliliği azsa gebelik şansı düşük olmaktadır. Hareket azlığı olan erkeklerin spermlerinin yumurtaya zamanında ulaşma ve onu dölleme şansı düşüktür. Teknik olarak ise bu rahatsızlık, astenospermi ve astenozospermi olarak bilinmektedir. Aktif bir şekilde hareket edebilen spermlerin %32 oranından az olması durumunda, sperm hareket düşüklüğü teşhisi konulmaktadır. 

Sperm hareketliliğinin az olmasını tetikleyen bazı durumlar vardır. Sperm hareket azlığı, stres, fiziksel ve psikolojik etkenler gibi nedenlere bağlı olabilmektedir. Aynı zamanda, diyabet, obezite, hipotriodizm, testis kanseri, enfeksiyon, varikosel gibi sağlık sorunları da sperm kalitesini olumsuz yönde etkiler. Erkeklerde, vitamin C ve B12 eksiklikleri de doğurganlık sorunlarına neden olur. Cinsel organların etrafında aşırı ısı olması ise sperm üretimini etkilemektedir. Kullanılan bazı ilaçlar ise erkeklerde kısırlığa neden olacaktır. Dolayısıyla kullanılacak her ilaç mutlaka hekime başvurularak alınmalıdır. Aşırı alkol ve tütün kullanımı da çeşitli sağlık sorunlarını ortaya çıkarır. Zayıf sperm sayısı ve hareket azlığı bu gibi maddelerin kullanımından kaynaklı olabilmektedir. Spermlerin yapısal bozuklukları da hareket kabiliyeti sorununa neden olabilmektedir. 

Sperm Hareket Azlığı Tedavi Edilebilir Mi?

Sperm kalitesi düşük olan erkeklerin sperm hareket azlığı olabilmektedir. Bu sorunla karşı karşıya kalan bireyler, öncelikle Üroloji uzmanına muayene olmalıdır. Genellikle, bir takım hormonal bozukluklar ve yaşam tarzındaki değişiklikler, sperm hareket azlığına neden olabilmektedir. Bu durumda ise Op. Dr. Müstecep Kavrut’un uygulayacağı işlemler ile tedavi mümkün olacaktır. Genetik bir nedenle meydana gelen sperm hareket azlığı durumunda ise yardımcı üreme teknikleri tavsiye edilir. 

Tedavi için IUI olarak bilinen aşılama tekniği kullanılabilmektedir. Aktif ve sağlıklı spermlerin bu işlem ile doğrudan rahime enjekte edilmesiyle aşılama yapılır. Bu işlem, spermin fallop tüpüne kadar ulaşmasına yardımcı olur. Toplamda ise sperm hareketliliği 5 milyonun üzerinde olan erkeklerde aşılama tekniğinin uygun olduğunu söyleyebiliriz. Ancak aşılamanın yetersiz kaldığı sperm motilite oranının %30’dan düşük olduğunda tüp bebek tedavisi ya da ICSI önerilmektedir. Ejakülatta ise normal hareketli spermin bulunduğu süreci gerçekleştirilebilir bir işlemdir. Ancak erkekte hiç sperm hareketliliği yoksa testis dokusundan elde edilen spermler ile ICSI yöntemi gerçekleştirilebilmektedir. 

Sperm Hareket Azlığı Neden Oluşur?

Sperm hareketliliğini etkileyebilecek birçok faktör bulunmaktadır. Bu unsurlar ise düşük sperm sayısı sebepleriyle benzerlik taşır. Yeterince sperm üretmeyen vücut sistemlerinin, düzgün hareket kabiliyetindeki spermlerin üretme şansı da düşük olacaktır. Sperm kalitesi ve hareket azlığının oluşumunda bireylerin strese girmesi, psikolojik olarak kötü hissetmesi gibi nedenler vardır. Aynı zamanda, vitamin eksiklikleri, aşırı ısı maruziyeti, kısırlığı tetikleyen ilaçlar, sigara, alkol ve uyuşturucu tüketimi de bu sorunun yaşanmasına neden olabilmektedir. Bazı durumlarda ise sperm hareket kabiliyetini sağlamaya yardımcı olan mitokondrideki organellerde bozukluklar olabilmektedir. Sperm kuyruğundaki hareketi sağlamaya yardımcı olan mekanizmalarda ise bozukluklar olduğunda, spermler hareketsiz kalabilmektedir. 

Solunum yollarındaki titrek tüylerin hareketindeki bozuklukları olan erkekler, akciğer enfeksiyonu ve kronik bronşit gibi hastalıklara maruz kalabilirler. Bu durum ise Kartagener sendromu olarak bilinir. Organları ters tarafta bulunan bu hastaların, sperm hareketleri de az olmaktadır. Sebebi açıklanamayan nedenlerden kaynaklı olarak sperm kuyruk yapıları da bu kişilerde kısadır. 

Sperm Testi Nedir?

Sperm kalitesini artırmak için bazı durumlara dikkat edilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda, spermlerinizin kalitesinin ne düzeyde olduğuna bakmak için ise sperm testinin yapılması gerekecektir. Ejakülasyon (boşalma) esnasında meydana gelen semen (meni), beyaz, kıvamlı ve yapışkan bir sıvıdır. Meninin içinde başı ve kuyruğu olan milyonlarca hareketli hücre bulunmaktadır. Spermler, kadın rahmine girdiğinde ise fallop tüplerindeki olgunlaşan kadın yumurtasına doğru ilerleyecektir. Sperm testi ise eşlerin infertilite ve benzeri nedenlerden kaynaklı olarak çocuk sahibi olmaması sonucunda, sperm kalitesinin ölçümü için yapılan bir işlemdir. Geçmişte yapılsa bile kısırlığa bağlı olabileceğinden dolayı sperm testleri tekrarlanmaktadır. Bütün bunların yanı sıra, sperm üretiminin üstünde etkisi olan birtakım hastalıkların varlığı durumunda da sperm testine başvurulmaktadır. 

Sperm Testi Nasıl Yapılır?

Sperm testi, semen analizi olarak da bilinir. Bu testten önce, çocuk sahibi olmak isteyen çiftler, Op. Dr. Müstecep Kavrut ile detaylı bir şekilde görüşmelidirler. Daha sonra, hekim bireylerin hastalıklarının varlığını ve geçmişte cinsel yolla bulaşan hastalıkların olup olmadığını sorgular. Aynı zamanda, kronik hastalıklar ve diğer bütün nedenler de test için göz önünde bulundurulur. Kadının ideal üreme tarihini belirlemek için adet düzeni sorgulanır. Ardından, gerekli görüldüğü takdirde sperm testi hekim tarafından istenir. Sperm kalitesi düzeyi, yapılacak olan bu test ile anlaşılacaktır. Yaklaşık olarak 2 ila 5 günlük süreçte, cinsel perhiz uygulayan erkekler, bu testin yapılması için bir odaya alınırlar. 

Odada yer alan steril kap içine meninin konması istenir. Daha sonra, kaptaki meni incelemesi için laboratuvara gönderilir. Sperm örneğine bakılarak semen analizi yapılır. Gerekli görülmesi durumunda ise ilerleyen haftalarda test tekrar istenebilmektedir. Sperm testinin yapılması için gerekli sperm örneğinin hastane ortamında alınması gerekir. Bu durum, testin doğru sonucu vermesinde önemli bir etkiye sahiptir. Mastürbasyonla sperm örneği veremeyen hastalardan ise partneri ile ilişki sonrasında örnek vermeleri istenir. Alınan örnek, birkaç saat içinde vücut ısısına yakın bir sıcaklıkta hastaneye götürülmelidir. Spermiogram test sonucu ise bir gün sonra rapor edilmektedir. 

Sperm Testi Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler?

Spermiogram için örnek verirken, öncelikle idrarın tamamen yapılmış olması gerekir. Sperm örneği için hastalara verilen kap içine hiçbir şeyin temas etmemesi de önemlidir. Steril bir ortamda örneğin alınması da önemli bir konudur. Bunun yanı sıra, mastürbasyon sırasında jel, kayganlaştırıcı ve sabun gibi ürünler de sperm hücrelerini yapısını bozacaktır. Meni örneğinin tamamı fazla sperm barındırdığı için ilk bölümünün kap içine bırakılması testin doğruluğunu etkileyecek bir detaydır. Hastane ortamında örnek vermekte zorluk çeken hastalar, durumu hekimiyle paylaşabilirler. Bu aşamada, Op. Dr. Müstecep Kavrut, uygun yöntemin belirlenmesi konusunda sizlere yardımcı olacaktır. Laboratuvar ortamında meni örneğinin yaklaşık bir saatte incelemesi tamamlanır. Bu durumda, morfoloji anlamında spermin şekli, dokusu, yapısı ve canlılığı da incelenmiş olur. 

Sperm Testi Sonrası Koyulan Tanılar Nelerdir?

Sperm kalitesi oranının anlaşılması için sperm testi yapılmaktadır. Bu testte koyulan birçok tanı bulunabilmektedir. Bu tanılar doğrultusunda ise belli bir tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Bu testi yaptıran erkeklere koyulan tanıları ise aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: 

• Azospermi: Erkeklerin semen içeriğinde hiç sperm bulunmadığı anlamına gelen bir durumdur. 
• Astenospermi: Bu tanı ise sperm hareketlerinin normalden daha düşük seviyede olmasını ifade eder. 
• Teratospermi: Spermlerin şekil bakımından sağlıklı olan sperm oranının az olması anlamına gelir. 
• Normospermi: Bu tanı ise sperm hücrelerinin sağlıklı, hareketli ve canlı olduğu anlamına gelmektedir. 
• Oligoastenospermi: Erkekteki spermlerin sayısının ve hareketliliğinin normalin altında olduğu tanı şeklidir. 
• Oligospermi: Bu tanıda ise meni içindeki sperm sayısının az olması durumu vardır. 

Sperm testlerinin tanısına göre hastalar bilgilendirilmektedir. Bu testleri yaptırabilecek kişiler ise hekim tarafından öyküsü dinlenen ve fizik muayenesi yapılan kişilerdir. İlgili sorunu yaşadığını düşünen bireylere ise sperm testi yapılmaktadır. Aynı zamanda, kısırlık teşhisinin netleşmesi ve üremeye hangi durumun sebep olduğu da spermiogram yapılarak araştırılmaktadır.