Embriyolar

Embriyolar

Embriyo nedir? İnsanın cenin olmadan önceki hali olarak açıklanabilir. Gebelikte, zigot (döllenmiş yumurta) sonrası ve fetüs yani cenin öncesi dönemi ifade eden embriyo, sperm ve yumurta hücresinin birleşimiyle meydana gelir. Doğal yolla ya da operasyonla döllenme oluşturulmaktadır. Döllenme sonrası ise bölünme başlar hücreler döl yatağına yerleşir.  Bu bölünmenin oluşumuna ise hücre sayısının artmasıyla embriyo ismi verilir. Sperm ve yumurta hücrelerinin birleşimi ile oluşan zigot, çift sarmallı olan DNA moleküllerinden oluşmaktadır. Hayvanlar, bitkiler ve bazı protistlerde zigot, mitoz ile bölünerek çok hücreli canlıları oluşturur. Kısaca sperm ile yumurtanın birleşmesi ile oluşan döllenmiş yumurtaya ZİGOT adı verilirken bundan sonraki bölünmelerle hücre sayısının arttığı ilk sekiz haftada EMBRİYO adını olur. Sekizinci haftadan doğuma kadar olan süreçteki rahim içindeki cenine FETÜS adı verilmektedir. İnsanlarda ilk sekiz haftalık döneme embriyonal dönem ismi verilmektedir. Bu dönemde, 3 germ yaprağından farklı organ sistemleri meydana gelmektedir. Hayvanlarda ve bitkilerde ise zigotun gelişim aşamaları daha farklıdır.

Embriyo Gelişimi

Embriyo gelişimi kadın ve erkekten gelen sperm ve yumurtaların döllenmesiyle oluşan Zigotun ilk sekiz haftalık bölünmesini içeren süreçtir. Bir bebek, döllenen bir yumurtadan başladıktan sonra, farklı gelişim evrelerinden geçer. Zigot, gelişiminin beşinci gününde bir blastokiste ve daha sonra da embriyoya dönüşür. Embriyo gelişiminin sekizinci haftasından sonra fetüs adını alarak büyümeye devam eder. Döllenen yumurtaya ise tıp dilinde zigot ismi verilmektedir. Farklı hücrelerin bölünmelerini meydana getiren bu terim, hücre bölünmesiyle hücre sayısının artması şeklinde devam eder. Embriyonun gelişim süreci ise aslında günlerle ifade edilebilecek bir süreci kapsar. Hücre rahim duvarına ulaşana kadar bu süreç devam eder. Sperm ve yumurtaların alınması ile döllenme sağlanır. Bu durum ise başlangıç günü olarak isimlendirilir.

Döllenmeden bir gün sonra ise iki çekirdekli olan hücreler bölünmeye başlamaktadır. İkinci güne gelindiğinde ise embriyo 4 hücreli olmuştur. 4 hücreli olan embriyo rahme doğru taşınmaya başlamıştır. Dördüncü günden sonra ise morula ismiyle anılan embriyo bölünmesini sürdürmeye devam eder. Bu bölünmeyle iç kısımda sıvı dolu olan bir bölge oluşmaktadır. Bu duruma ise blastokist ismi verilmektedir. Blastokist oluştuktan sonra, rahme gider ve ince tabakası ayrılır ve endometrium tabakasına tutunur. Embriyo gelişiminin bebek sahibi olmak isteyen bireylerin tercih ettikleri tedavileri de etkilediğini söyleyebiliriz.

Embriyo Gelişimi Nelerden Etkilenir?

Embriyo gelişimi, çiftler için önemli bir faktördür. Yumurta ve sperm in vitro olarak bir araya gelmektedir. Ardından yumurta döllendikten sonra, embriyonun gelişimi saatlik ve günlük olarak takip edilir. Embriyoskop ismi verilen cihazlar, embriyoyu 1 gün boyuncu sürekli gözetlemeye yardımcı olur. Aynı zamanda, embriyonun gelişimi de yakından takip edilmiş olur. Embriyo gelişimi yavaşlaması ise olumsuz kabul edilen bir durumdur. Ancak embriyonun gelişiminin hızlı olması da istenmeyen bir durumdur. Yumurta kalitesi embriyonun da kalitesini belirlemektedir. Aynı zamanda, embriyologların tecrübesi ve laboratuvarın da kaliteli olması embriyo gelişimini etkileyen unsurlar arasındadır. Eğer embriyo kalitesi iyi değil ise çiftlerin bir sonraki tedavisinde kullandıkları ilacı değiştirmeleri gerekir. Bununla birlikte, Op. Dr. Müstecep Kavrut’un önerileri doğrultusunda transfer işleminin erken olarak planlanması da düşünülebilir. Gelişim evresinde özellikle 5. Günde blastokist aşaması son derece önemlidir. Yumurta sayısı fazla olan hastalarda, embriyoların mutlaka bu aşamaya gelmesi istenmektedir. Çünkü blastokist transferinin uygulanabilmesi, hastalardaki gebelik şansını artırmaktadır.

Embriyoların gelişimi değerlendirilirken, farklı puanlama sistemleri kullanılabilmektedir. Fakat her laboratuvar kendi gelişim kriterlerini belirlemektedir. Özellikle, embriyonun simetrisi, hücre sayısı, hücre içindeki farklı oluşumları ve bölünme hızı kaliteyi belirleyen durumlardır. Bunun yanı sıra, oluşacak kültür ortamı, embriyonun gelişmesi için koşulların oluşması bu aşamada önemli etkilerdir. Embriyoların gelişiminin değerlendirilmesinin yanı sıra, genetik testlerin sonucu da son derece önemlidir. Bu testler ile kromozom yapısının ne durumda olduğuna bakılır. Buna preimplantasyon genetik tanı ismi verilmektedir. Yüksek oranda gebelik olasılığının elde edilmesi adına iyi kalitede gelişen embriyoların olması gerekir. Laboratuvar ortamında meydana gelen değişimler, embriyo gelişimine de katkı sağlar. Dolayısıyla ortam belirteçlerinin devamlı izlenmesi kalite kontrol açısından önem arz eder. Anne adayı bu aşamada embriyo transferinin gelişimi hakkında bilgilendirilmektedir.

Embriyo Dondurma İşlemi

Embriyo dondurma işlemi, bebek sahibi olamayan çiftlerin tedavilerinde kullanılan bir yöntemdir. Erkekten alınan spermler ile kadından alınan yumurtaların döllenmesi ile embriyolar elde edilir. Elde edilen embriyolar, sonraki gebelik denemeleri için dondurulur. Bu işleme ise embriyo dondurma ismi verilir. Uzun yıllardır kullanılan bu yöntem, çeşitli çözme işlemleri ile geliştirilmiştir. Gelişen teknolojilerden yararlanan Op. Dr. Müstecep Kavrut, embriyo dondurma uygulaması hizmeti sunduğu hastalardan olumlu geri dönüşler almaktadır. Eskiden slow freezing ismi verilen yavaş soğutma tekniğinin yerini daha başarılı olan vitrifikasyon (hızlı dondurma) yöntemi almıştır. Kriyoprotektan maddeler sayesinde, embriyolar -196 derecede sıvı bir azotun içinde uykuya geçmektedir. Transfer zamanı geldiğinde ise azottan çıkarılarak işlemlerin tersi uygulanır. Çözünen embriyolar ise transfer için hazırlanır. Bu yönde yapılan araştırmalar doğrultusunda, embriyoların kalitesinin yüksek olması durumunda gebelik elde etme şansı da o kadar yüksek olacaktır.

Embriyo dondurma işlemi, embriyoların ileride transfer edilmesi adına yapılan uygulamalardır. Aynı zamanda, çiftler için maliyeti düşük olan bir işlem olarak da ifade edilebilir. Tekrar denemek isteyen ebeveyn adayları dilerse dondurulan embriyolardan yararlanabilir.  Dondurma ve çözme metodu kolay, kısa süren ve uygun fiyatlı işlemlerdir. Taze embriyoların transfer edilmesiyle yapılan denemeler, gebelik şansını artırmaktadır. Yeterli kalite ve sayıda embriyo bulunması durumunda, çiftlerin rızası alınarak embriyo dondurma işlemi yapılmaktadır. Bu yöntemin avantajı ise ilk uygulamada gebelik oluşmazsa, yumurtlama uyarısı yapılmadan embriyo transferine izin verilmektedir. Bu yöntem sayesinde, ilaç kullanımına gerek kalmaz ve yumurta toplama işlemi de yapılmayabilir.

Dondurulmuş Embriyo Transfer Süreci

Embriyo transfer işleminin yanı sıra, sağlıklı olan embriyoların bir sonraki denemede kullanılması adına dondurma işlemi yapılabilmektedir. Embriyoların dondurulması tüp bebek tedavisinin bir parçasıdır. Embriyologlar tarafından takip edilen sağlıklı embriyolar, dondurmaya uygunsa çiftlerin onayıyla bu işlem yapılır. Dondurulan embriyolar, çözülecekleri zaman ise sıvı nitrojenden çıkarılmaktadır. Oda sıcaklığında çözülerek, koruyucu sıvıdan ayrılır ve özel bir kültür ortamına alınır. Embriyoların bekletildiği cihaz olan inkübatöre sağlıklı embriyolar konur.  Aynı gün içinde ise sağlıklı embriyolar, anne adayına transfer edilir. Dondurulmuş embriyo transfer süreci ise belli aşamalardan geçirilerek gerçekleştirilir. Dondurulan embriyolar, tüp bebek tedavisi olan ancak gebe kalamayan anne adayları için gerçekleştirilen bir işlemdir.

Çözülmüş olan embriyoların transferi için rahim içinin (endometrium) hazırlanması süreci hastanın âdet kanamasıyla birlikte başlar. Bu hazırlık aşaması, bazı hastalarda doğal yumurtlama takibi ya da östrojen içeren ilaçlar ile de yapılabilmektedir. Doğal siklusta ise folikül takibi yapılmaktadır ve endometriumun kendi kendine kalınlaşması beklenir. Genellikle, transfer işlemi ovulasyondan sonra embriyo gelişim gününe göre planlanır. Kan hormon düzeyleri ise tüm süreç boyunca takip edilir. Embriyoların transferiyle progesteron ile destek tedavisi başlatılabilmektedir. Artifisiyal (Yapay) siklusta ise östrojen içeren bantlar ya da haplar kullanılır. Hem ultrason ile rahim kalınlığının takibi hem de kanda hormonal değişimlerin takibi de sağlanmaktadır. Âdetin ortalama 16-18. günleri hormonal durum ve endometriuma bakılarak embriyo transferi gerçekleştirilir.

Embriyo Transferi

Embriyo transferi, tüp bebek tedavisinin son aşaması olarak, herhangi bir koruyucu teknik kullanılmadan düzenli cinsel ilişkiye giren çiftlerin 1 yıl süre boyunca gebelik için olumlu sonuç alamamaları durumunda yapılan bir işlemdir. İleri yaş ve düşük yumurta rezervi olması halinde 6 ay beklemek yeterlidir.   Tıp dilinde infertilite olarak adlandırılan çocuk olmaması durumu, halk dilinde kısırlık olarak da bilinir. Erkeğin sperm sayısı ya da hareket azlığı kısırlığın sebebi olabileceği gibi, kadının yaşının büyük olması ya da ovulasyon bozukluğu gibi durumlardan dolayı da gebelik oluşmayabilir.  Dünya genelinde yapılan çalışmalar ve teknolojik gelişimler soncunda ilerleme kaydeden yardımcı üreme teknikleri, gebe kalma olasılığını artırmaktadır. Tüp bebek tedavisinin bir aşaması olan embriyo transferi, gebelik sonucunun olumlu sonuçlanmasına yardımcı olmaktadır. İnfertilite tespit edilmiş çiftler, bebek sahibi olmak istiyorlarsa, tüp bebek tedavisine başvurabilirler. En sık tercih edilen tüp bebek tedavisi belli yöntemler kullanılarak gerçekleştirilir. Tüp bebek yöntemini tercih eden çiftler, embriyo transferi hizmetinden de yararlanabilirler. Embriyo transferinin tam olarak nasıl yapıldığını aşağıdaki maddelerde sıralı bir şekilde açıklayabiliriz:

  1. Tüp bebek tedavisi içinde yer alan bu işlem, kadının yumurtalarını büyütmek için uygun ilaçlar kullanılarak belli büyüklüğe ulaşan yumurtaların toplanarak önce dışarı, daha sonra laboratuvar ortamına alınmasıdır.
  2. Yumurta toplama işleminin yapıldığı gün ise erkekten sperm örnekleri talep edilir.
  3. Mikroskop altında sağlıklı ve olgun olan yumurtalar ve spermler belirlenerek laboratuvar ortamında bir araya getirilir.
  4. 16 ila 18 saat döllenme için beklenir ve döllenmenin gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılır.
  5. Eğer döllenme varsa, embriyoların 3 ya da 5 gün süre boyunca gelişimleri inceleme altına alınır.
  6. Sağlıklı olan embriyolar transfer için ayrılır.
  7. Embriyolar, kadın rahmine yerleştirilir ve bu işleme embriyo transferi ismi verilir.
  8. Fazla kalan sağlıklı embriyo var ise dondurma işlemi yapılır.

Embriyo Transferi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Embriyo transferi sonrası dikkat edilmesi gerekenler arasında ilk sırada, anne adayının işlem sonrası 15-20 dakika bekledikten sonra 2 saat kadar dinlendirilmesi yer alır. Transfer işleminden sonra, gebelik belirtileri olsa bile embriyo transfer işleminin 12. Gününde gerçekten gebeliğin gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılmaktadır. Kesin olarak hamileliğin gerçekleşme durumu transfer sonrası 12. günde kanda gebelik testi ile belli olacaktır. Bu süre zarfında ise anne adayının ağır işlerden, spordan ve egzersizden uzak durması gerekir. Bu işlemin başarıya ulaşması için olumsuz durumlar ve stresten de uzak durulması son derece önemlidir.

Anne adayı işlemin ardından evinde sakin olarak dinlenmelidir. Ev işi yapmak da işlemi yaptıran bireylere tavsiye edilmemektedir. Anne adayının zorlayıcı hareketlerden kaçmak kaydıyla gündelik işlerini yapması sorun olmayacaktır. Gebelik gerçekleşene kadar ise cinsel birliktelikten de kaçınılması gerekir. Gebeliğin gerçekleşmesini takiben iki ya da üç haftalık dönemde de cinsellik önerilmemektedir. Embriyo transferiyle ilgili çiftlerin akıllarına takılan sorular hakkında siteden destek alabilmeleri mümkündür.

Transfer Sonrası Yerleşme Kanaması Nedir?

Transfer sonrası yerleşme kanaması, bu işlemi yaptıran kadınlarda görülmektedir. Yerleşme kanaması olarak da bilinen bu kanama, döllenmiş olan yumurta hücresinin rahim içinde transferi sonrasında embriyonun rahim yüzeyine tutunması sırasında gerçekleşir. Bu süreçte ise rahim yüzeyinde embriyonun tutunmasını kolaylaştırmak için birtakım değişiklikler olur. Rahim dokusu, kalınlaşır ve kanlanır. Döllenmiş olan yumurta hücrelerinin ise rahatlıkla gömülmesi için kabarık bir yüzey oluşacaktır.

Bu kanamalar, lekelenme şeklinde de olabilmektedir. Embriyo transferi sonrasında çok sık görülen bu kanamalardan düşük riski ile ilgili olabilmektedir. Genellikle, embriyonun rahim yüzeyine yerleşmesiyle ilişkili olan bu kanamalar, sık görülebilmektedir. Yerleşme kanaması olarak bilinen bu durum, işlemin ardından 5 ya da 12. Günde görülmektedir. Birkaç gün süreyle de kanama devam eder. Embriyo transferi ardından meydana gelen kanamalar düşük riski yüksek olmasından kaynaklı meydana gelebilmektedir. Ancak kanamanın miktarı, yoğunluğu, rengi ve süresi de bu aşamada yakından takip edilmelidir. Takip edilen kanamanın durumuna bağlı olarak, acil müdahale gerektirecek durumların da bilinmesi önemlidir. Embriyo transferinin ardından, lekelenmenin ne zaman olacağı, kanamanın normal mi yoksa aşırımı olduğu da birkaç güne belli olacaktır.

Blastokist Nedir?

Blastokist nedir? Embriyo gelişiminde blastosöl evresindeki hücre kitlesine verilen isimdir. Bu evrede hücreler hızla bölünmeye başlar. Aynı zamanda, kendi genomlarından ve yapıtaşları sentezleme ve aktif şekilde yer değiştirmeye de başlarlar. İnsanın embriyonik gelişimi özelinde ise döllenme sonucu olarak zigotlar ortaya çıkar. Zigotlar, hızlıca bölünerek ortalama 4 gün içinde morula olurlar. Toplu hale gelen morula hücresi ortalama 0.3 mm çapında olur. Rahim boşluğuna ulaşan morula içinde sıvı birikir ve içi sıvı dolu olan bir boşluk oluşturur. Blastokist trofoblast ince bir tabaka ile çevrilidir. Ortasında ise gıda anlamında zengin olan blastosöl sıvısı dolu bir boşluk vardır.

Yumurtanın embriyo haline gelmesinden 5 ya da 6. Gününe ulaşmış haline blastokist ismi verilir. Embriyolar, laboratuvar ortamında kuluçka makinesine koyularak kültür ortamında takip edilir. Daha sonra, blostokist evresine ulaşınca da rahime transfer edilir. Transferden önce en kaliteli olan embriyolar seçilerek anne adayı rahmine verilir. Gebelik şansını artırmak amacıyla blastokist transferi sayısı artmaya başlamıştır. Her hasta için uygun olmayan bu işlem, embriyo sayısının az olması durumunda blastokist aşamasına gelmeden transfer edilmesi uygun görülen bir seçenektir. Aksi takdirde transfer edilebilecek embriyo kalmayabilir.

Yumurta Dondurma Fiyatları

Yumurta dondurma fiyatları, yeni dönemde belirlenen fiyat politikaları doğrultusunda değişkenlik göstermiştir. Yumurta dondurma işlemi için ödeyeceğiniz fiyat aralığı yapılan işleme bağlı olarak farklılık gösterir. Bu operasyonu yaptıracağınız klinik ve doktor tercihi fiyatları etkileyecektir. Ancak bu klinikten alacağınız yumurta dondurma hizmetleri, son derece bütçe dostu oranlardadır.

Tüp Bebek Tedavisinde Yenmemesi Gerekenler

Tüp bebek tedavisi öncesinde dikkat edilmesi gereken birtakım noktalar bulunmaktadır. Anne ve baba olmak isteyen çiftlerin sağlıklı olmaları ilk aşamada önemli bir durumdur. Vücut kitle endeksinin orantılı olması ve beslenmelerine de dikkat etmesi gereken anne adayları yeme içme noktasında da dikkatli olmalıdırlar. Vücuttaki protein, mineral ve vitamin değerlerinin de eksiksiz olması tüp bebek operasyonunun başarı oranını artıran etkenlerdir. Tüp bebek tedavisinde yenmemesi gerekenler ise alkol, sigara başta olmak üzere, yapay tatlandırıcılar, gıda boyalı yiyecekler, çikolata, kokulu çay, soda, kahve ve zencefil gibi içeceklerdir. Az pişmiş ya da hiç pişmemiş gıdalar da bu tedaviyi alan anne adaylarına önerilmemektedir.

Tüp Bebek Transfer Sonrası

Tüp bebek tedavisi olan hastalar, işlem sonrasında bazı durumlara dikkat etmelidirler. Transfer sonrası ilk üç gün Op. Dr. Müstecep Kavrut ev ortamında istirahat önermektedir. Bu süre zarfında günlük hayattaki aktivitelerinizi yapabilirsiniz. Aynı zamanda, hapşırma, öksürme ve uyurken sağ ya da sola dönmenin de tutunma üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. Merdiven inip çıkma gibi aktivitelerin de herhangi bir sakıncası olmadığını söyleyebiliriz. Ancak tüp bebek transfer sonrası ağır egzersizler yapılmaması gerekir. Ani hareketler yapmamaya özen göstermenizde fayda olacaktır. Transfer sonrası kısa mesafelere de yolculuk etmenin herhangi bir sakıncası yoktur.

Embriyolar
Başa dön