Hidrosalpenks nedir ve nasıl tedavi edilir?

Tüplerden biri veya her ikisinin de rahim ile birleştiği yere uzak, uç kısımlardan kapanması sonucunda içi sıvı dolu şişmiş tüplere hidrosalpenks denir. Genellikle enfeksiyon, endometriozis veya geçirilen ameliyatlara bağlı olarak oluşmaktadır. İlerlemiş formları ultrason muayenesi sırasında görülebilmekle birlikte daha çok rahim filmi (HSG) ile tanı konulmaktadır.

Tüp içinde biriken sıvı normal yollarla gebeliğe engel teşkil ettiği gibi, dış gebelik açısından risk oluşturur. Bunun yanında rahim içine doğru akarak tüp bebek tedavisi sırasında transfer edilen embriyonun tutunmasını engelleyebilir. Araştırmalar hidrosalpenks varlığı halinde tüp bebek tedavi başarı şansının %50 azaldığını göstermektedir.

Tüp bebek tedavisi öncesi veya başarısızlık sonrasında hidrosalpenks tespit edildiğinde tedavi edilmelidir. Tedavide cerrahi olarak içi sıvı dolu şişmiş kapalı tüpün çıkarılması yoluna gidilir. Bu işlem laparoskopik olarak kapalı veya açık cerrahi ile yapılabilir. Düşük rezervli olgularda veya şiddetli yapışıklıkların varlığı halinde rahime birleştiği yerden kapatılabilir. Bu işleme tubal okluzyon adı verilir. Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı veya gebelik kayıpları sonrasında ultrason ve rahim filmi ile hidrosalpenks olup olmadığı araştırılmalıdır.

Uterin anomaliler (Rahmin doğuştan anormallikleri)

Kadın rahmi embriyonik dönemde iki ayrı kanalın (paramezonefrik kanallar) birleşmesi ile oluşur. Birleşme aşağıdan yukarı doğru olur. Birleşme tamamlandıktan sonra ortadaki bölüm rezorbe olarak, yani eriyerek kaybolur. Birleşme sırasında bir problem olur, birleşme gerçekleşemezse çift rahim denilen uterus didelfis veya bicornuat uterus denilen çift boynuzlu rahim görülür. Ayrışmada bir duraklama olur ve perde erimezse septum denilen rahim perdesi gözlenir. Bunun yanında kanallardan biri gelişmezse tek boynuzlu rahim yani Unicornuat uterus oluşur.

Uterin anomaliler yani rahmin doğuştan gelişim anormallikleri kısırlık veya tekrarlayan gebelik kaybı sebebi olabilirler. Başta septum olmak üzere rahim anormallikleri tüp bebek tedavisinde başarısızlığa yol açabilir. Tanıda ultrason, rahim filmi ve nadiren MRI kullanılmaktadır. Özellikle adet kanamasının olmadığı bir dönemde yapılan 3 boyutlu ultrason rahim filmi ve MRI’dan daha iyi bulgular vermektedir.

Tedavi genellikle cerrahi yöntemle ya da konservatif olarak takip ile yapılmaktadır. Septumlar histeroskopik olarak kapalı cerrahi yöntemle kesilir. Çift veya tek boynuzlu rahimlerde geç düşük veya erken doğum riskine karşı yakın takip ve gerekirse rahim ağzına destekleyici dikiş konur. Doğumsal rahim anormalliklerinden septum denilen perdelerin cerrahi olarak düzeltilmesinin tüp bebek tedavisinde başarıyı artırdığı gösterilmiştir.

Uterin Sineşi (Rahim İçi Yapışıklıklar

Rahim içindeki karşılıklı yüzeyler arasındaki yapışıklıklardır. İnce filmi bantlar şeklinde olabileceği gibi kalın fibröz bantlar şeklinde de olabilir. Nadiren tüm rahim içinin kapandığı rahim iç katmanlarının tamamen birbirine yapıştığı durumlarda adet kanamaları kesilir. Ultrasonografi tanıda fikir vermekle birlikte kesin tanı HSG veya histeroskopi ile konabilir.

Rahim içi yapışıklıklar genellikle bir ameliyat, kürtaj veya enfeksiyona bağlı olarak oluşurlar. Kısırlık, gebelik kaybı veya tüp bebek tedavisinde başarısızlığa yol açabilirler. Tedavide genellikle histeroskopik olarak yapışıklıklar açılır. Yapışıklık oranının fazla olduğu vakalarda ameliyat sonrasında hormon tedavisi verilerek tekrar yapışıklık olması önlenmeye çalışılır. Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı olan olgularda ultrason ve rahim filmi ile veya histeroskopik olarak rahim içi kontrol edilmelidir.

Endometrial Polip

Rahim iç tabakasının normalden daha fazla kalınlaştığı lokalize, iyi huylu, çevresi epitel ile kaplı oluşumlardır. Adet ile birlikte dökülmezler. Genellikle ince bir sap veya kalın tabanlı olarak çevre dokudan kabarık bir şekilde izlenirler. Genellikle adet kanamasının sıklık veya miktarında artışa yol açmakla birlikte kısırlık veya gebelik kaybı sebebi olarak da karşımıza çıkabilirler. Boyutları değişkendir çok küçük olanların fark edilmeleri zordur. Nadiren rahim içini tamamen dolduracak kadar büyüyebilirler. Sayıları birden fazla olabilir. Bazen saplı olanlar servikal ostan yani rahim ağzından dışarı sarkarak spekülüm muayenesi sırasında görülebilirler.

Tanı genellikle ultrasonografi ile konur. Rahim filmi, SİS (salin infüzyon sonografi), Histeroskopi veya kürtaj ile tanı kesinleştirilebilir. Tedavide histeroskopik olarak poliplerin tamamen çıkarılmaları ve patolojik inceleme yapılması önerilmektedir. Tüp bebek tedavisi öncesinde veya sırasında polipler fark edildiğinde histeroskopi ile alınmaları başarıyı artırmaktadır.